گزارش از سمینار هزاره ها در نیم قرن اخیر
گزارشی از سمینار " هزاره ها در نیم قرن اخیر" کوپن هاکن دانمارک
به مناسبت هفدهمین سالروز شهادت پیشوای شهید استاد عبدالعلی مزاری "رح" و یاران باوفایش سمینار دوروزه یی در شهر کوپن هاگن دانمارک ، به تاریخ های دهم و یازدهم مارچ 2012 دایر گردیده بود .
این سمینار با تدبیر دبیرخانه ای که اعضای آن از کشور های دانمارک ، سویدن ، ناروی و فنلند بوند و با همکاری همه جانبه ستاد برگزاری سالگرد رهبر شهید متشکل از هزاره های کشور دانمارک برگزار گردیده بود .
در این سمینارمهمانان زیادی از کشورهای مختلف اروپایی ، کانادا ، آمریکا و آسترلیا حضور داشتند .
برنامه روز نخست سمینار حوالی ساعت 11 قبل از ظهر به وقت اروپا با تلاوت آیات از قرآن مجید توسط خواهر زینب محمدی آغاز گردید ، در قسمت نخست خانم عاطمه بهسودی وظیفه مجری برنامه را عهده دار بود .
اولین سخنران سمینار آقای دکتر همزه واعظی ، دانشمند و تحلیل گر مسائل سیاسی مقیم ناروی بود .
اقای واعظی تحلیل مفصلی را در مورد دگردیسی های اجتماعی جامعه هزاره ایراد فرمودند . دکتر واعظی وضعییت اجتماعی جامعه هزاره افغانستان را در برهه های مختلف تاریخ به مطالعه گرفته و در نتیجه دگرگونی های اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی جامعه هزاره را بعد از نهضت غرب کابل به رهبری ، رهبر شهید مزاری تا کنون مورد تحلیل و بر رسی قرار دادند .
پس از دکتر واعظی چهره فرهنگی سیاسی جوانی از کشور فنلند بیانیه اش را که در چوکات مقاله یی گنجانیده بود به خوانش گرفت . آقای حامد شفاهی وضعیت هزاره ها در دوره حکومت های مختلف افغانستان را به تحلیل و بر رسی گرفته بود . شفاهی نقش هزاره ها در حکومت حزب دموکراتیک خلق ، حرکت هزاره ها در انقلاب اسلامی ، خسارات هزاره ها در دهه نود میلادی بالخصوص در غرب کابل ، و دلایل مختلف بروز جنگ های داخلی را به بر رسی گرفت .
حامد شفاهی رعایت حقوق بشر در افغانستان را تضمین کننده یی سرنوشت ملت ها وبیمه کننده مردم و کشور از چالش ها دانسته و افزود ، رعایت حقوق ملیت ها توسط دولت ها و پیاده شدن عدالت ، تساوی حقوق ملیت ها ، زن و مرد و پیاده شدن عدالت اجتماعی ضامن خوشبختی مردم افغانستان خواهد بود . شفاهی در اخیر افزود از وقابع تلخ گذشته درس عبرت باید گرفت .
پیام خانواده رهبر شهید استاد مزاری (رح) توسط خواهر زینب میرزایی به خوانش گرفته شد . درپیام خانواده محترم رهبر شهید ، به همبستگی و وحدت مردم هزاره تاکید شده بود و همچنان از مردم و ملت هزاره خواسته شده بود تا راه رهبر شهید را ادامه داده و اهداف آن بزرگ مرد و سایر شهدای ملت را برآورده و راه شان را زنده نگهدارند .
جناب وحید الله سخی دانشجوی علوم سیاسی مقیم کشور ناروی در مورد دست آورد های نهضت عدالت خواهی غرب کابل صحبت های مفصلی را ایراد فرمودند . اقای سخی افزود خواسته های نهضت غرب کابل هیچ گونه تضادی با قوانین امروزی جهان متمدن نداشت .
وحید الله سخی ، حق خواهی از گلوی هزاره ای که دیگران همیش حقش را تعیین میکردند ، مستقل بودن رهبری نهضت غرب کابل ، مخالفت رهبری نهضت با سیاست های دکته شده از بیرون و مبارزه برای این که هزاره بودن جرم نباشد را از عوامل مخالفت علیه نهضت غرب کابل دانسته و افزود این مخالفت از جانب کسانی آغاز گردید که منافع شان در خطربودند.
حوالی ساعد 13.30 بعد از ظهر یکساعت برای نماز و چای وقفه اعلان گردید .
حوالی ساعت 2.30 قسمت دوم روز اول سمینار با مجری گری آقای حسن رضایی آغاز گردید .
ابتدا مقاله جناب سخی داد هاتف نویسنده و تحلیل گرسیاسی ، زیر عنوان " مشروعیت و انضباط در مبارزات هزاره ها " توسط امید حسینی به خوانش گرفته شد . اقای هاتف در مقاله شان قدرت و توانایی و و انواع قدرت های ، عقیدتی ، سیاسی ، فرهنگی ، نظامی ، اقتصادی و ملی را به بر رسی گرفته بودند . هاتف در مقاله خود چنین ابراز داشته بودند که هزاره ها تنها فاتح هیچ میدان نیستند ، اما اتحاد و همبستگی هزاره ها با دیگر اقوام را ثمر بخش تر در مبارزات سیاسی دانسته بود .
اقای هاتف رشد فعالیت سیاسی را در کنار رشد تعلیم و فرهنگی راه بیرون رفت از اوضاع کنونی جامعه هزاره دانسته و افزوده بود که درحالیکه مبارزات پیش از عصر رهبر شهید به شیوه های قبیلوی و یا ایدئولوژیک پیش میرفت اما مبارزات رهبر شهید نه قبیلوی بود و نه ایدئولوژیک ، بلکه یک مبارزه منطقی و عدالت خواهانه بود ، .
هاتف روی وضعیت کنونی جامعه هزاره انگشت انتقاد گذاشته و خاطر نشان نموده بود که جامعه کنونی هزاره در مبارزات سیاسی و اجتماعی بدون انضباط است و مبارزه بدون انضباط مشروعیت مبارزه را زیر سوال قرار دمیدهد . وی تاکید داشته بود که مشروعیت و انضباط دو عنصری اند که در هر مبارزه نقش عمده و اساسی را ایفا میکنند.
سخنران بعدی سمینار شاعر شیرین سخن و شوخ طبع ملت هزاره شریف سعیدی از کشور سویدن بود که سخنانش را با شعر زیبایی " رم امیران جابر از رم جمرات واجب تر است " آغاز نمود .
سعیدی پیشنهاد قابل غوری را به دانشمندان و نخبه گان سیاسی هزاره نمود که پس از این ، کنگره سالانه هزاره ها در مراسم سالگرد رهبر شهید مزاری (رح) بر گزار گردد که در این کنگره ملی هزاره ها ، تمام موضوعات و مشکلات کلی هزاره ها مورد بحث و بر رسی قرار گیرد . اقای سعیدی افزود در کنگره از رهبران و چهره های سیاسی مردم هزاره در یک فضای باز دعوت گردد و تمام مسائل یک سال گذشته بر رسی و برای اینده طرح و برنامه ریزی صورت گیرد .
سعیدی قسمتی از تحولات سال گذشته را به شرح ذیل به بررسی گرفت .
سر و صدا در مورد نظام های پارلمانی و ریاستی . سعیدی نظام ریاستی را باعث تباهی کشور های عقب مانده و در حال رشد دانسته و افزود در افغانستان ملیت های مختلف با طرز فکر ها و فرهنگ های مختلف زندگی میکنند لذا نظام ریاستی که یک نظام مستبدانه و شخص محور است باعث سرکوبی طرز فکر ها و فرهنگ های ملیت های مختلف میشود .
سعیدی از سمینار قند پارسی به عنوان تحولی در سال گذشته یاد آور شد و افزود از خدمات محترم دکتر سرور مولایی در مورد نوشته دوصد صفحه پیش نویس و باز شناسی کتاب سراج التواریخ علامه فیض محمد کاتب ، قدر دانی باید کرد .
اقای سعیدی سمینار ها و فعالیت های فرهنگی هزاره ها در سطح جهان را تحول بزرگ دانسته و از تظاهرات جهانی هزاره ها علیه قتل عام هزاره های پاکستان ، به عنوان تحول و دست آورد بزرگی نام برد . او تاکید نمود که وضعیت کلی هزاره ها برای آینده و همکاری ها در همه زمینه ها باید در کنگره عمومی زیر بحث قرار گیرد . سعیدی با شعر
" از شکاف درببین ! ریش است بیرون یا پکول ؟ یا سگ غربی است یا شیر عرب ؟ .. بسته کن " صحبت هایش را پایان داد.
اقای عبدالله ساغر ، مقاله فرستاده شده جناب محمد سرور جوادی ، نماینده مردم در پارلمان کشور و نویسنده و صاحب نظر مسائل سیاسی را که زیر عنوان " انهدام سیستماتیک جامعه هزاره پس از قتل عام " نوشته شده بود به خوانش گرفت .
آقای جوادی در مقاله اش قتل عام های چند باری هزاره ها ، پراکندگی جامعه هزاره ها ، اشغال زمین ها و دارائی هزاره ها در طول تاریخ توسط پشتون ها و همکاری و پشتیبانی حکومت های وقت با اشغال گران را مورد بر رسی قرار داده و افزوده بود که فشار های مالیات گوناگون بالای هزاره ها بعد از قتل عام باعث پراکندگی بیشتر هزاره ها گردید .
جوادی حرکت های مرحوم ابراهیم خان گاو سوار و شهید سید اسمعیل بلخی را پس از قتل عام هزاره ها از تحولات بزرگ و تاریخ برای مردم هزاره دانسته و به بررسی گرفته بود .
انجنیر عبدالحق فیضی ، پیام فدراسیون فرهنگی ترک تباران افغانستان را به خوانش گرفت ، در پیام از استاد مزاری به عنوان یک شخصیت بی بدیل در کشور نام برده شده و تذکر رفته بود که شعار ها و گفته های آن ابر مرد به تمام کشور و سرزمین افغانستان تعلق دارد، در پیام بر پاسداری از اهداف شهید مزاری تاکید گردیده بود .
سخنران دیگر سمینار جناب توردیقل میمنگی ، عضو ارشد فدراسیون فرهنگی ترک تباران افغانستان ، نویسنده و صاحب نظر مسائل سیاسی بود . آقای میمنگی در سخنانش رهبر شهید مزاری را شهید مردم و شهید خلق های محروم و مظلوم افغانستان خطاب نموده و افزود ، شئونیزم در تلاش است تا به عقب برگشته و به گونه یی ملیت های محروم کشور را تحت ظلم و استبداد قرار دهند .
میمنگی رهبر شهید را داعی نظام فدرالزم در افغانستان دانسته و افزود ، تهدابی را که شهید مزاری در مورد فدرالیزم گذاشته ، رهروان آن پیر بزرگ این راه را ادامه میدهند . وی در مورد نظام سیاسی کشور گفت : در افغانستان نیاز به یک نظام دموکراسی واقعی است که در آن اشتراک چهار ملیت بزرگ کشور در نظر گرفته شود . اقای میمنگی علاوه نمود که در درازای تاریخ افغانستان تلاش ها برای کسب قدرت و مقام همیش ما را از هدف دور نگهداشته و به پراکندگی مواجه ساخته است .
اقای میمنگی اعلام داشت که شورای همبستگی با جبهه ملی افغانستان در اروپا تاسیس شده و ایشان پیام این شورای را که به مناسبت هفدهیمن سالروز شهادت رهبر شهید استاد عبدالعلی مزاری و یارانش نوشته شده بود به خوانش گرفت . در پیام ضمن تسلیت به مناسبت سالروز شهادت رهبر شهید علاوه شده بود که راه مزاری راه تاریخ است و هرکی از آن دوری جوید نابود خواهد شد .
آقای محمد جواد وقار با مقاله زیر عنوان " پشتونزم " در جایگاه فراخوانده شد .
اقای وقار مروری بر تاریخچه پشتونیزم نموده و گفت : پشتونیزم در اوایل قرن 18 به رهبری میرویس هوتکی ظهور کرد و در نیمه قرن 18 به رهبری احمد شاه درانی نظام حکومت انحصاری به نام افغانستان را روی کار آورد .
وقار حکومت های خاندان سدوزایی و محمد زایی را در درازای تاریخ به برسی گرفته و مرور کوتاهی داشت بر روند حکومت ها و تحولات تاریخی قبیله های درانی و غلجایی از میرویس تا کرزی .
اقای محمد جواد خاوری نویسنده ، محقق و صاحب نظر مردم ما از کشور ناروی با انترنت شریک کنفرانس شده و مقاله اش را در مورد شهید مزاری به خوانش گرفت .
وی تحلیل کوتاهی در مورد اسطوره سازی جوامع و بروز اسطوره ها در جوامع ، بیان داشت و افزود ، هر قوم و جامعه اسطوره ساز است و در تاریخ جوامع، حماسه ها است که باعث پیدایش اسطوره ها میشوند و مردم همیش برای نجات از حماسه به اسطوره ها پناه می برند .
اقای خاوری قیام ابراهیم خان گاو سوار علیه مالیات گذاف دولتی در عصر ظاهر شاه ، و رهبری شهید مزاری در مبارزات حق طلبانه اش را نمونه های از اسطوره های هزاره ها در جریان تاریخ دانسته و افزود بعد از محرومیت ها و مظلومیت های دراز مدت ، حرکت شهید مزاری و اعلان موجودیت هزاره ها توسط او و رهبری جنگ سه ساله در غرب کابل اوررا به اسطوره تاریخی مردم هزاره تبدیل نمود . چون او خود به شهادت رسید اما به مردمش هوئیت کامل بخشید .
در اخیر روز اول سمینار، بومان علی قاسمی نویسنده و ژورنالست مقیم کشور سویدن ، مقاله اش را زیر عنوان " کوچی گری و تاثیر آن برمردم هزاره " به خوانش گرفت .
قاسمی کوچی گری را یک پوشش سیاسی دانست که توسط نظام های قبیله سالار راه اندای شده و همیش توسط سیاست مداران متعصب از ان بهره برداری گردیده است . او افزود طبق تحقیقاتی که انجام داده در هیچ یک از کشور های افغانستان و پاکستان پشتونی وجود ندارد که بی زمین و بی خانه باشد و این قبایلی که به نام کوچی وارد افغانستان شده و به چور و چپاول هستی و دارایی مردم هزاره و دیگر ملیت های مظلوم افغانستان میزنند ، همگی در پاکستان دارای زمین و جایداد هستند و بیشتر شان کارت هویت پاکستانی دارند .
قاسمی کوچی گری را عامل نا امنی در کشور دانسته و افزود ، در طول یکصد سال نظام های کشور پشتیبان کوچی ها و کوچی نیروی سیاسی نظامی حکومت ها علیه شهروندان اصیل افغانستان ثابت شده اند .
قاسمی علاوه نمود که حکومت ها مسئولیت دارند تا با پایان دادن به پدیده کوچی گری امنیت و ثبات را به شهروندان کشور برگردانده و با جابجایی کوچی ها به این قبایل نیز هویت رسمی بدهند .
روز نخست سمینار حوالی ساعت 6.30 شام پایان یافت .
پس از صرف غذای شب که توسط ستاد برگزاری سمینار تهیه گردیده بود ، نشست کوتاهی با حضور شماری از شرکای سمینار بالخصوص مهمانان از کشور های سویدن ، ناروی ، فنلند ، دیگر کشور های اروپایی و کشور میزبان دانمارک انجام گرفت .
در نشست روی مسائل مهم بحث و گفت و گوی صورت گرفت که در نتیجه پس از قرعه اندازی به خاطر برگزاری سمینار سالهای بعد چنین اعلام گردید .
مارچ 2013 کشور فنلند ، مارچ 2014 کشور سویدن و مارچ 2015 کشور ناروی میزبان سمینار رهبر شهید خواهند بود .
دراین نشست به نمایندگی از هزاره های مقیم فنلند محترمین حامد شفاهی و نصرالله پیک ، به نمایندگی از کشور سویدن ، دکتر اسد زیرک ، خانم فریده زیرک ، شریف سعیدی ، رضا ضیایی ، بومان علی قاسمی ، احمد ضیا احمدی ، سلمان علی وکیل ، دیدار قایمی ،ابراهیم ، حشمت عزیزی و اصف صدیقی به نمایندگی از بنیاد بابه مزاری و انجمن دوستی افغانستان سویدن ، از کشور ناروی دکتر همزه واعظی ، انجنیر عارف و شماری از دوستان که نامهای شان را به خاطر ندارم و از کشور دانمارک متنفذین و دانشمندان متعددی به شمول مسئولین انجمن فرهنگی کاتب و شماری از دانشجویان مقیم دانمارک حضور داشتند . دراین نشست اقایون جعفر عطایی و حفیظ الله خرم از شهر لندن نیزحضور داشتند .
گزارش روز دوم سمینار " هزاره ها در نیم قرن اخیر " کوپنهاگن دانمارک
روز دوم سمینار " هزاره ها در نیم قرن اخیر " که به مناسبت هفدهمین سالروز شهادت پیشوای شهید مزاری بزرگ دایر گردیده بود حوالی ساعت 11.15 روز یکشنبه مورخ 11.03.2012 با حضور صد ها تن از افغانستانیهای مقیم کشور های دانمارک ، سویدن ، ناروی ، فنلند و دیگر کشور های اروپایی آغاز گردید .
در روز دوم اقای عبدالله مجری سمینار اقای را برای تلاوت ایات از قرآن مجید فرا خواند و قاری خوش صدا با تلاوت ایات کلام الهی محفل را حال و هوای نورانی بخشید .
سپس اقای نصرالله پیک ، سفیر خاطره های نهضت غرب کابل ، در مورد خاطرات تلخش از ایام مقاومت غرب کابل یاد آور گردیده و سپس فلم های را که با زحمات خستگی ناپذیر ثبت تاریخ مردمش نموده است به نمایش گذاشت .
پس از نمایش فلم لحظات اخیر زندگی و تشییع جنازه پیشوای شهید مزاری بزرگ (رح) توسط اقای پیک ، اقای احمدضیا احمدی رئیس انجمن دوستی افغانستان ، سویدن پیام انجمن شان را به خوانش گرفت و در پیام روی همبستگی مردم هزاره و نشر و چاپ آثار ، مقالات و سخنرانی های چهره های سیاسی که در سالگرد های رهبر شهید به خوانش گرفته شده و ایراد گردیده اند تاکید شده بود .
استاد عزیز الله شفق یار و همرزم رهبر شهید در سالهای جهاد و مقاومت ، سخنران بعدی سمینار بود .
استاد شفق مرگ رهبر شهید را مردن نه ، بلکه حیات جاودانه مردم دانسته و افزود ، ما همیش جشن زنده شدن مردم و حیات جاودانه رهبر شهید خود را تجلیل میکنیم . استاد شفق ضمن قدر دانی از برگزار کنندگان برنامه در قسمتی از سخنانش در مورد وضعیت کشور گفت : به عقیده من نه افغانستان به مرحله یی کشور رسیده و نه مردم افغانستان به مرحله ملت رسیده اند . اقوام افغانستان به جزایری میماند که دربین بحری افتاده باشند و هیچ گونه هماهنگی باهم نداشته باشند و مردم افغانستان در دوران تاریخ فرصت های خوبی را که ممکن بود نوسازی شود از دست داده اند .
استاد شفق اظهار داشت ، بعد از سقوط حکومت نجیب همه براین باور بودند که اکنون نوبت به ملیت های دیگر ساکن در کشور رسیده است ، در جهان نام پر آوازه از مزاری و دوستم و مسعود مطرح بود ، اما قضیه افشار باور ها را ازبین برد و در افشار تنها هزاره نه بلکه افغانستان قتل عام شد ، باور ها و اعتماد ها از بین رفت ، مزاری توقع و هدفش این بود که افغانستان کشور شود و مردمش ملت شود .
استاد شفق علاوه نمود : مزاری در هیچ تعهدش پیمان شکنی نمیکرد مگر اینکه نخست دیگران پیمان را می شکستند . با شهادت مزاری هم تنها هزاره آسیب ندید بلکه تمام مردم افغانستان مصدوم شدند و ضربه دیدند. مردم افغانستان باید بیاموزند که باردیگر همانند گذشته حرکاتی را انجام ندهیم که باز به سرنوشت گذشته دچار شویم . من بر این باورم که اگر اشتباه افشار پیش نمی آمد ما چنین روزی را نمیدیدیم که متکی به خارجی ها باشیم . باشنیدن سال 2014 تمام بدن افغانستان میلرزد . چرا ما درخانه خود هراس داشته باشیم ؟ قضیه افشار چنان اعتماد و باور هارا ازبین برد که همه از همدیگر حراس دارند و در میان مردم باور ها و اعتماد ها ازبیه رفته . ما به عوض اینکه به مردم افغانستان اعتماد کنیم ، به خارجی ها اعتماد میکنیم .
استاد شفق افزود : حرکت کلی مزاری جهت اعمار گر و آموزنده برای تمام ملیت های افغانستان بالخصوص هزاره ها است .
روشن فکران و جوانان ما باید با ادامه راه مزاری تمام جوهای کنونی را به فضای باور مندی و اعتماد بدل سازند .
استاد سابقه در مورد پیشینه تاریخی کشور یاد آور شده و گفت به تعبیر شهید مبلغ دهه دموکراسی عصر ظاهر شاه همانند " " اذان سبزوار است " یعنی در سبزوار ایران حینیکه لشکر مغل قتل عام نمود شماری زنده ها درمیان مردگان پنهان شده بودند تا از قتل عام جان سالم بدر برند ، درحین وقت اذان کاذبی از مسجد بلند شد و انهائیکه زنده مانده بودند ، به قصد نماز حرکت کردند اما دوباره در دم شمشیر ها قرار گرفته و سربریده شدند ""
در دهه دموکراسی هم ، اعلان دموکراسی کاذب معلوماتی بود که اگر کسی توان حرکت در وجودش باقی مانده باشد باید از بین برده شوند .
استاد شفق در مورد وضعیت جامعه هزاره در درازای تاریخ روشنی انداخته و قدرت مندان جامعه هزاره را چنین تحلیل و تقسیم بندی نمود :
از نگاه اجتماعی مردم هزاره پیرو چهار دسته در بین هزاره ها بودند :
دسته اول خوانین بو دند که به جز چند تنی انگشت شماری دیگر در کل نه تنها منافعی برای مردم نداشتند بلکه در بعضی اوقات ضرر های شان به مردم میرسیدند.
دسته دوم صاحب منصبان و مقامات عالی دولتی بودند که در کنار دولت قرار داشتند ، بعد ها وکلای شورا هم با انها همنوا شدند ، انها مدافع دستگاه دربار بودند .
دسته سوم روحانیت مذهبی بود که همانند پیچک که بر بدنه نبات میپبچد ، بر بدنه مردم چسپیده بودند وریشه جان مردم را می مکیدند اما به جز چند تن و همان ملاهای قریه جات که در سطح پائین بودند و مشغول تدریس اطفال و جوانان بودند بقیه چندان سودی برای مردم نداشتند .
دسته چهارم روشن فکران قشر جدیدی در افغانستان بودند که با شعار ها و وعده های جدید وارد کار و زار شده بودند اما این طبقه هم به جز چند تنی بقیه کار آمدی برایم مردم نداشتند .
استاد شفق افزود : مزاری در تداوم این جریان و حرکت ها به میدان می آید ، او مبارزه را با ذهنیت مبارزه اسلام بین المللی اغاز کرد که در آن زمان همه بین المللی بودند ، چپ ، راست ، مسلمان همه بین المللی بودند .
تفاوت مزاری با دیگران این بود که دیگران با یک شعار آغاز کردند ، زیستند و مردند . اما مزاری یک شعار را هرگز نپذیرفت و با حوادث روز گار تغییر در وجود و اندیشه اش می آورد که از مبارزات ابتدایی شروع ، تا بامیان و کابل و بعد از حادثهء افشار در هر حادثه او تغییر میگرد.
مزاری یک حقیقت پویا و متحول بود که با چشم باز و دید بیننده حرکت میکرد و هیچ تیوری پردازی را نمی پذیرفت .
استاد شفق اظهار داشت که در مورد شهید مزاری باید هر مرحله زندگی اش ارزیابی شود و بهترینش را باید بر گزینیم ، او یک انسان بود اما قفل بر دروازه ذهنش نزده بود ، او هرچیزی را که تشخیص میداد عمل میکرد . او میخواست در افغانستان وحدت ملی پیدا شود ، او عدالت را شعار داد و در پای عدالت استاد تا قربانی شد . قبل از شهادت و بعد از افشار ، دراین مقطع اوبه یک نتیجه رسید که باید بر پای خود استاده شود . او پای مقاوم ، استوارو فولادین میخواست که این پا فقط مردمش بود و او متکی به توانایی ها و توانمندی های مردمش بود . او مردمش را با تمام تفاوت های فکری پذیرفت و چنان باهم بافت که در اخیر مزاری مردم گشت و مردم مزاری ، فاصله بین رهبر و مردم از بین رفت و او به سخن و حرف مردم تبدیل شد .
دشمن با توضیع دلار ها نتوانست مردم را از مزاری جدا کند ، چون مزاری خودش به مردم تبدیل شده بود ، او حرف مردمش را حرف آخر میدانست و مردم همه اورا منادی خواست ها و شعارهای تاریخی خود میدانستند ، در حرکت مزاری همه مردم شریک بودند.
استاد شفق در مورد وضعیت سیاسی در افغانستان اظهار داشت که : مشکل اینجا است که دیگران بیشتر میخواهند و ما حق خود را میخواهیم ، در افغانستان کسی به حق خود راضی نیست و به حق تلفی عادت کرده اند درحالیکه مزاری حق تمام مردم افغانستان را میخواست و این بیشتر به نفع ملیت های محروم بود . معجره مزاری این بود که از ملت هزاره نیروی ایجاد کرد که امروز ما به کمک همان نیرو زنده هستیم و شخصیت های ما به کمک همان نیرو به مقام رسیده اند . اما امروز مردم ما از نیروی که مزاری ایجاد کرده بود فاصله میگیرند ، قطع رابطه با مردم زندگی سرفرزانه را از ما میگیرد و قطع رابطه با مردم به مرگ تدریجی تبدیل میشود .
در افغانستان مردم تنها مانده اند و دزدان به فکر دزدیدن انها هستند .
استاد شفق در اخیر از فرهیختگان تقاضا نمود که دراین راستا تلاش نمایند و مردم را دوباره به قوت و نیروی عظیم دوره شهید مزار تبدیل کنند و همه اقشار مردم را دراین کاروان شریک سازند ، او از تظاهرات جهانی اول اکتوبر 2011 علیه قتل عام هزاره های کویته مثال خوب برای همبستگی هزاره ها در سرتاسر جهان یاد کرد .
پس از استاد عزیز الله شفق جعفر عطایی نویسنده و صاحب نظر مسائل سیاسی مقیم لندن به صحبت آغاز کرد .
اقای عطایی تاریخ هزاره ها را در درازای تاریخ به برسی گرفته و گفت هزاره ها در خراسان ستون فقرات حکمرانی و حاکمیت خراسان را تشکیل میدادند . با تشکیل افغانستان موقعیت هزاره ها پائین تر و جای شان تنگ تر شد و درنتیجه ، قتل عام هزاره ها در قرن بیست بد ترین قتل عام در تاریخ بشمار میرود و ما از این نوع یک مرحله با تحمل جور و جبر به مرحله سقوط حکومت نجیب رسیدیم . در حقیقت سقوط دولت داکتر نجیب یک دروازه تاریخی را باز کرد .
اقای عطایی افزود ، مقاومت غرب کابل در وضعیتی شکل گرفت که مولوی خالص میگفت ما با شیعه و هزاره یکجا نمی نشینیم . یعنی انها حاضر به نشست باما نبودند چی رسد به حق دادن برای ما .
عطایی علاوه نمود ، مزاری یک نابغه بود که از میان یک مشت جوالی و مظلوم شکست خورده ، جبهه مقاومت غرب کابل را تشکیل داد . مزاری رهبری است که نه در مردم سابقه دارد و نه تاکنون عرض وجود کرده .
عطایی مروری بر اوضاع سیاسی کشور در عصر رهبر شهید انداخته و افزود ، تشکیل شورای هماهنگی علیه دولت به ابتکار شهید مزاری ، هزاره ها را از نیروی بیکاره به نیروی سرنوشت ساز در کشور مبدل ساخت .
عطایی در مورد اوضاع سیاسی پس از شهادت رهبر شهید اشاره نموده و یکی از دلایل سقوط مقاومت غرب کابل را موقعیت جغرافیایی غرب کابل دانست که از بدنه هزاره جات جدا افتاده بود و هیچ گونه وصلتی با هزاره جات نداشت .
عطایی ، جای رهبر شهید را در اوضاع امروزی سیاسی کشور خالی دانسته و افزود شهادت مزاری بزرگترین ضربه تاریخی بر پیکر تازه به پا استاده جامعه ما بود .
