جاغوری زیبا

سازمان دیده بان حقوق بشر، در بیست و سومین گزارش سالیانه، سال 2013م،اش به وضعیت هزاره های کویته نیز به صورت جدی پرداخته است. این گزارش در ضمن آنکه انعکاس مظلومیت هزاره های کویته است، یکی از سندهای معتبری می باشد که زمینه فشار آوردن بر عاملان نسل کشی هزاره ها در کویته را مساعد می سازد. در رابطه به این گزارش و اهمیت آن مصاحبه ای را با داکتر سلیم جاوید یکی از فعالان حقوق بشر و نویسنده مطالب انگلیسی در پر تیراژ ترین روزنامه های پاکستان همچون دان نیوز، فرایدی تایمز و دیلی تایمز انجام داده ام، که اینک خدمت تان تقدیم است.

داکتر صاحب سلیم جاوید در ضمن تشکر از شما که وقت خویش را در اختیار بینندگان کویته بلاگفا قرار دادید، قبل ازهمه لطفا معلومات مختصری در مورد سازمان دیده بانحقوق بشر و ساحه فعالیت هایش ارایه کنید؟

با عرض سلام و درود خدمت شما و خوانندگان محترم کویته بلاگفا. اولین بار در سال 1978م، سازمانی  بنام "دیده بان هیلسینکی" ایجاد شد. این سازمان غیر انتفاعی  بعد از قرار داد هیلسینکی در هالند؛ که هدفش بهتر سازی ارتباط غرب با بلوک کمونیستی بود؛ بوجود آمد که هدف اش در ضمن مورد بالا بهبود و ارتقای وضعیت حقوق بشر در بلوک اتحاد جماهیر شوروی نیز بود. این سازمان بیشتر از میتودولوژی "افشاء گری" در مورد  تخطی ها حقوق بشر استفاده میکرد.

در ادامه اش سازمان "دیدبان آمریکا"  در سال 1981م، بوجود آمد. این زمانی بود که جنگهای داخلی خانمان سوز در  آمریکای مرکزی جریان داشت و به تعقیبش"دیدبان آسیا" درسال  1985م ؛ "دیدبان آفریقا" درسال  1988م؛ و"دیدبان خاور میانه" بوجود آمدند که بالآخره  در سال1989م، همه با هم تلفیق شدند و "سازمان دیدهبان حقوق بشر" تشکیل شد.  

دیده بان حقوق بشر دفتر مرکزی اش در نیویارک می باشد و  مجموعا 280 کارمند در سر تا سر جهان دارد و هر ساله بیشتر از 100 گزارش از وضعیت حقوق بشر، خصوصا اقلیت ها قومی- مذهبی، گروه های آسیب پذیر، اطفال، زنان  و غیره  در تقریبا 90 کشور جهان به نشر میرساند.

این سازمان از طریق لابیگری، ارایه اسناد و شواهد کوشش می کند تا در شکل گیری پالیسیها به نفع دموکراسی، آزادی بیان، محافظت از حقوق اقلیتها  و زنان تاثیر گذار باشد.

داکتر صاحب سازمان دیده بان حقوق بشر برای چندمین بار است، که در گزارش اش از کشتارهزاره های یاد آوری می شود. در گزارشهای قبلی اش این سازمان چه نکاتی را برجستهساخته بود.

در گزارشهای قبلی این سازمان اکثرا تعداد حملات بالای مردم هزاره ، آمار  کشته شده گان و پیامد هایش ذکر می شد و یا هم از عاملین این جنایتها مثلا  گروهک تروریستی لشکر جهنگوی نام برده میشد.

دیدبان حقوق بشر هم بصورت رسمی در راپور های سالانه اش و هم بصورت غیر رسمی از دولت پاکستان می خواست که از این کشتار ها جلوگیری نماید.  مثلا در سال گذشته در نامه ای سر گشاده به کاترین اشتون؛ نماینده عالی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی؛ این سازمان یاد آور شد که دولت پاکستان نتواسته است که  عاملین کشتار هزاره ها را به پنجه قانون بسپارد.

علی دایان حسن، دایریکتر دیدبان حقوق بشر در بخش آسیا و پاکستان بصورت مدام در بیانیه ها و مصاحبه هایش از کشتار هزاره ها بعنوان یک فاجعه انسانی یاد آوری کرده و خواستار توقف کامل این کشتار ها شده است. وی در کانفرانس گوتنبرگ وعده کرد که تا توقف کامل این کشتار در هر سطح از این مظالم یاد خواهد کرد و برای جلوگیری تبعیض علیه این اقلیت قومی- مذهبی فعالیت خواهد کرد.  

در گزارش جدید دیده بان حقوق بشر، چه نکاتی در مورد هزاره های کویته برجسته شده است.

در گزارش جدید سازمان دیده بان حقوق بشر، چند نکته مهم زیر وجود دارد:

اول، در این گزارش حکومت (حکومت منتخب مردمی) و نهادهای امنیتی (ارتش و ادارات استخباراتی) پاکستان جداگانه مخاطب قرار داده شده است. به این معنی که این دو نهاد دولتی در حقیقت تابع همدیگر نیستند.

دوم، از "ناکامی"  و "عدم تمایل" حکومت پاکستان در جلوگیری این نوع کشتار ها بصورت صریح و مستقیم  یاد شده است.

سوم،  نهادهای امنیتی و استخباراتی پاکستان متهم به پشتیبانی از گروه های افراطی- تروریستی مثل لشکر جهنگوی شده است.

چهارم، خواستار تحقیقات در مورد روابط و همکاری نهاد های امنیتی پاکستان با گروه های افراطی  شده و از دولت خواسته است مجرمین را به پنجه قانون بسپارد.

پنجم،  دیدبان حقوق بیشر تلویحن دولت پاکستان را تهدید کرده که یا از هزاره ها و دیگر گروه های آسیب پذیر محافظت کند و یا خطر متهم شدن به کشتار شهروندانش را متقبل شود و  همچنان درخواست کرده است که پرسنل امنیتی در مناطق شیعه نشین و هزاره نشین بیشتر شود.

داکتر صاحب، دیده بان حقوق بشر در رابطه به علت کشتار هزاره های کویته به چه نکته نظریرسیده است.

دیدبان حقوق بشر ظاهرا به این باور رسیده است که نهاد های امنیتی پاکستان اعم از ارتش؛ ملیشه و ادارات جاسوسی نه تنها از این مردم محافظت نمی کنند بلکه در خفا از عاملین این نوع کشتار ها پشتیبانی می کنند. و در ضمن اینکه دولت مردمی به ریاست آصف علی زرداری توان این را ندارد که همدستی دیرینه ای استبلیشمنت (ارتش و ادارات استخبارات) با طالبان و تروریستان مذهبی مانند لشکر جهنگوی را بر هم زند.

سخنگوی ارتش پاکستان گزارش دیده بان حقوق بشر را به شدت رد کرد.

بلی. سخنگوی ارتش پاکستان، گزارش سالانه دیدبان حقوق بشر را "دروغ محض" و  "کار دشمنان و توطیه علیه پاکستان" خواند.  وی دیدبان حقوق بشر را یک سازمان "فاقد اعتبار"  نامید و ادعا کرد که این سازمان میخواهد آتش جدل های فرقه ای را در پاکستان شعله ور تر سازد.  این؛ اما اولین بار نیست که ارتش پاکستان گزارش های سازمانهای معتبر بین المللی را رد کرده باشد. سخنگوی ارتش قبلا گزارش سازمان "عفو بین الملل" در مورد تخطیهای حقوق بشر در مناطق قبایلی پاکستان را نیز "دروغ محض" و "توطیه دشمن" خوانده بود. و از آن پیشتر گزارش های حضور اسامه بن لادن، رهبر گروه تروریستی القاعده در خاک پاکستان را هم "دروغ محض" خوانده بود.

رسانه های وابسته به ارتش پروپگنده و شخصیت کشی وسیعی را علیه علی دایان حسن براه انداخته است.  قبلا روزنامه "دی نیوز" حتا شماره های تلفون علی دایان را نشر کرده بود تا اینکه وی را از طریق گروهای تروریستی مورد تهدید قرار دهد. چندین مقالات و مباحثات تلویزیونی بر علیه علی دایان به نشر رسیده و حتا وی را متهم به "خیانت" به پاکستان کرده اند، که در قانون این کشور جزای خیانت به کشور اعدام است.

مدیر اجرایی دیدبان حقوق بشر آقای کنت روت، در عکس العمل تندی به بیانیه ارتش پاکستان گفت که ارتش پاکستان بجای حفاظت از حقوق اقلیتها و پایان دادن به همدستی با شبه نظامیان، بر دیده بان حقوق بشر حمله کرده است. 

نکته ای که در رابطه باید به یاد داشت، اینست که اگرچه سخنگوی ارتش پاکستان، گزارش دیده بان حقوق بشر را به تندی رد کرده است، ولی این گزارش بعد از نشرش در سرتاسر جهان مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. اگرچه قبلا با موجودیت اسامه در پاکستان اعتبار بین المللی پاکستان صدمه خورده بود، ولی گزارش دیده بان حقوق بشر، بدون شک اعتبار پاکستان را صدمه شدیدتر خواهد زد.

کشتار هزاره ها از ده سال سال بدینسو با شدت بیشتر جریان دارد، قبل از این، سازمان دیده بان حقوق بشر چرا در گزارش هایش از وضعیت هزاره های کویته یاد آوری نمی کرد.

دقیقا. این مساله دو علت عمده دارد:

اول اینکه قبل از سال 2009م، کشتار مردم هزاره خیلی چشم گیر نبود. دوم اینکه؛ کشتار های که صورت می گرفت بیشتر زیر عنوان درگیری های فرقه ای کمرنگ میشد و بازتاب رسانه ای نداشت. چناچه میدانید که پاکستان تاریخ طولانی جنگ های فرقه ای-مذهبی دارد؛  لذا سازمانهای حقوق بشر اکثرا  به این مساله توجه نمیکردند و عموما به این باور بودند که این کشتار ها مانند دیگر مناطق پاکستان دو طرفه می باشد، ولی خوشبختانه، ما موفق شدیم که این دیدگاه را غلط ثابت کنیم.

گزارش دیده بان حقوق بشر در راستای توقف نسل کشی هزاره های کویته چه تاثیری میتواند داشته باشد.

این نوع گزارش ها نه تنها  بازتاب وسیع  رسانه در سرتاسر جهان دارد، بلکه نشاندهنده ای این هم می باشد که دیدبان حقوق بشر این مساله را جدا پیگیری می کند و بعنوان یک نهاد معتبر میتواند فشار هایی را بالای کشور های کمک کننده به پاکستان وارد نماید تا جلوگیری از این نوع جنایت ها را منحیث پیش شرط کمک های شان به دولت پاکستان قرار دهد.

فعالیت های دیدبان حقوق بشر در گذشته تغییرات مهمی را سبب شده است.  بطور مثال فعالیت گسترده ی این سازمان  سبب به محاکمه کشاندن جنرال پینوشه رهبر دیکتاتور شیلی و ایجاد دادگاه کیفری بین المللی شده است.

هزاره ها از این گزارش در مورد شان بحیث یک سند موثق برای احقاق حقوق ملی شان درآینده چه استفاده ای کرده می توانند؟

 هزاره ها میتوانند در فعالیتهای شان و در محافل بین المللی از این سند برای اثبات استبدادی که بر آنها صورت می گیرند استفاده کنند. البته تا زمانیکه خود شان دست به اعمال جنایتکارانه نزنند. این نوع اسناد میتوانند همزمان کمک خوبی باشد، برای آنعده مهاجرینکه هنوز بی سرنوشت هستند.

عبدالله رفیعی